Downo downo temu tu gdzie teros stoi kroiński kościół beł dwór,a w tym dworze mieszkoł bardzo zły pon. Ten pon beł chytry jak ciort, lubieł piniodze, a łokropnie nie lubioł ludzi i kroińskie ludzie tys go nie łubiały. Pon hodowoł barany, a te barany miały takie wielgie rozyska. Jednego rozu pon rozkozoł słuzocemu:
– Weźno cego łostrego i wyłoszcz im te rogi, bo jak przyńdo te głupie chłopy do roboty w moich włościach, to niech sie bojo tych baranów. A słuzocy na to:
– Ponie, a na co je łoszczyć przeca łuny i tak łostre. A pon daly swoje
– Wyłoszcz godom ci, bo takie jakiesik zawinete do dołu i wcale niestrasne.
Słuzocy rod nie rod, ale rogi baranom nałoszczeł. Pon beł chytry i po kryjoku wyprowadzieł barany na łoke, co beła niedalecko dworu, ale nie beła dworsko ino chłopsko i pon godo do baranów:
– A pozryjta se barany na cudzym to sie bedzieta lepi cuły.
I zacon sie smioć. Barany wcale nie beły takie głupie jak sie nazywajo i nie chciały jeś cudzy trowy, bo beła staro i niedobro. Pon sie wściek i dawoj kiejem barany po grzbiecie tłuc. Barany pogodały cosik po barańsku miedzy sobom i jak nie wzieny pona na rogi, co to wceści je sługa naoszczeł. Pon pocuł rogi w zadzie i dar sie na całe Krojno:
– Ratujta mnie ludziska, bo mi barany dupe porozrywajo.
Przylecioł chłop, co to jego łoka beła i łodbronieł pona łod baranów, ale pon wcale nie zrozumioł nałucki jako dały mu barany tym, ze go po tełku pobodły i daly beł wredny i chytry. Łobok tego dworu beła drewniano kaplyca, co stoła na dziedzicowym placu, a kole ty kaplycy beła piewnica, a w ty piewnicy dziedzic trzymał wino i duza rózności. W ty kaplycy msa łodprawiała się ino w niedziele i we wielgie swieta. Kozdego dnia łopróc niedziely to ludziska ciesko harowaly, bo beła bieda i miely duzo dzieciów, nie tak jak teros.To beły dobre ludzie, ale jak kozdy cłowiek miely tys przywory. Nie wierzeły, ze kiedysik się polepsy i nie bedo tak ciesko robić. Tak sie dzioło przez to, ze msa beła roz w tygodniu i ty modlytwy beło za mało i ludziska za biede winowały somsiadów, ze som zazdrosne i uroki na nich rzucajo. Jo wom tu zaros łopowiem jak bez to ich niedowiarstwo to nawet ksiodz co na mse z Daleszyc przyjezdzoł musioł sie łod diobła łoganiać, bo mu przeskodzoł nawet w drodze z Dalesyc do Krojna. Jak go chłopy na furze woziły, to dioboł ksiedza z fury zrzucoł, a jak na rowerze jechoł to w błoto wpod i tak sie upaprał, ze ino łocy mu beło widać z cały geby. A innym rozem to mu koło wykrzywieł, albo wiater zrobieł i te corno copecke mu sfaleł i kesik w pole pognoł. To sie bardzo cesto zdorzało i sie nasilało. Ksiodz sie ucierpiał przez te cary, łodmowioł zdrowaśki i tak wargami sypko przebieroł, ze ło mało mu sie geba nie załapała i z pómocom bozom do Krojna dojechoł. Taki beł temi zjowiskami umordowany, ze wozieł ze sobom kropitko i wode swiecono, coby diobła powiecznika łodgunić. Ale na tym sie zmogania ksiedza ze złem w drodze do kroiński kaplycy nie skuńceły, bo pon co mieszkoł we dworze wcale nie beł lepsy, bo tys łokropnie nie lubioł ksiedza, bo pon nikogo łopróc siebie nie lubioł. Jak ksiodz jus dojezdzoł na rowerze do Krojna to pon sie zacajeł za krzokami i włozeł mu kij w sprychy. Ksiodz glebnoł ile długi, as mu toto co mioł na głowie dwa metry łodskoceło. Ksiodz zawołał:
– Łojejku, ale zem sie wywaleł, chyba na krowim gównie mi sie rowerzyna poślyzgła.
Pon sie ześmioł, wyloz z krzoków i godo:
– No plebonie. Dobrze ci tak, bedzies ludzi przeciwko mnie buntowoł? Te ludzie muso na mnie za darmo robić i tym im w głowach nie miesoj, bo na drugi ros to cie utłuke.
Ksiodz ino popatrzoł i chcioł wsioś na rower, ale koło beło krzywe i kierownica prawie łodleciała z widełek i ksiezowina wzion rower na plecy, co by na cas na mse zdozyć. Jak sie zblyzoł do kaplycki to usłysoł, ze w łopłotakach kłóco sie baby i tak sie cubrzo, ze as kłaki łotajo, a ze beła górecka to pomyślał, ze bedzie szypci przy babach i je pogodzi, wsiod na ten pokrzywiony rower, a dioboł tak mu ten rower napedzieł, ze wpod do rowu, a rower na niego. Wygrzeboł sie z tego rowu i woło:
– A uspokójta sie baby, ło co wom to chodzi, ło co się kłócita?
A jedna jak sie nie rozedrze, kiecke do góry zadarła i goły tełek na te drugo wywaleła, bo downi baby majtków ni miały. Ksiodz sie w drugo strone łodwrócieł i sie rozcerwinioł łod coła as po same syje i wrzosnął:
– Ło wy niewstydnice toć to nawet nie ło mnie chodzi, ale dzieci sie patrzo i bosko obraza.
Kozoł im sie przeprosić, ale baby tak sie zacietrzewieły, ze ani je rozerwać. Ksiodz ni móg nicego zrozumić tak sie darły i łoskorzały ło to, ze mleko jei krowie łodebrała, bo jest w zmowie z diobłem i dzisioj ino pół skopka z pianom udojeła wszystkiego. A ta drugo na nio i dawoj jo łod wiedźmów i carowniców wyzywać i godo ze i kury zacarowała tamty wiesny, co pokwokały, a zodno siedzić nie chciała i jojka łoziebieła. A ta na te, ze zacarowała kapuste na polu i corno noga jo chycieła. A jesiniom to gesi carami łobrzucieła, ze nic puchu ni miały i dzieciokom na poduski nie beło. To jei krzywdy wiecy. A ta pierso na nio i łod farzeusów przebrzydłych wyzywo i goda, ze tak trzeci rok zacarowała zyto, ze całe stająko w kopackach wyprzało. A ta drugo wrzescy, że tamta mo takie niezrecne ślepia, ze jak rano jei chłop z chałupy wyńdzie to ino jo zobocy, to albo go paskudnik chyci, albo kuń łokuleje i ze una sie z tom małpa nigdy nie pogodzi i woly sie w piekle smazyć. I nogle cosik zahucało, wioter nogły sie zerwoł, na droge wyskoceły diobły i carownice. A baby tak sie wylekły, ze padły na kolaniska w strone kroiński kaplycki sie zwróciły,
przeprosiły sie, ksiodz kropitkiem pokropieł i wszystko ucichło. Ksiodz na mse łodjechoł i godoł na kozaniu zeby beła zgoda i zeby w cary nie wierzyć i na pona ze dworu za darmoche nie robić, bo ludzie są wolne i nie muso u pona nicego łodrobiać. Tego dlo pona beło jus za wiela, tak sie wnerwieł, ze zrobieł sie carwony jak indur i poprzysiog ze sie zemsci na ksiedzu i wydzieroł sie:
– Ło ty plebonie jo ci dom ty mie jesce popamietos.
Pon pociek do dworu złapoł łopate i daly na Łyso Góre na sabat. Jak wlos do lasca to przystopieły do niego diobły i jeden godo do niego:
– Cego tu sukos cłowieku:
A pon łodpowiedzioł:
– Pómocy, bo se z jednym plebonem ni moge poradzić. A dioboł na to:
– Jak nos ugościs, to my ksiedza z Krojna wygnomy, a ta drewniano kaplyca to będzie karcma i ty bedzies uny właścicielem, a my bedziemy tam rezydować.
Pon sie wielce uradowoł z takiego łobrotu sprawy i z tego co mu diobły łobiecały i jus chcioł wracać do dworu, ale przy wyjściu z lasca cekały na niego carownice i zagodały do pona:
– My ci szypci sprawe z plebonem załatwimy.Jak dos nom kwatere u siebie we dworze na stałe, to my tak zrobimy, ze ksiodz jus do Krojna nie przylezie i nie bedzie ci miesoł w gorach.
Pon się zgodził i pedzioł:
– Dobrze dom wom dom kwatere na wase bole.
A carownice na to:
– No, ino pamietoj gałganie, ze jak słowa nie dotrzymos to ci tak łeb łobijemy, ze bedzies rok skowycoł.
Jak przysła niedziela to we dworze zjawieły sie i carownice i diobły. A łod downa wiadomo, ze carownice i diobły sie nie lubio i wojny prowadzo miedzy sobom. We dworze beła tako bijatyka, ze az strach. Az joja w powietrzu lotały, a smród beł taki, bo to dzbuki beły. Jak ksiodz przyjechoł na mse to beły takie wrzoski, ze as w całym Krojnie hucało. Wpod ksiodz do dworu i kropitkiem chcioł rozgunić bitników, ale swiecony wody boły sie tylko diobły, na carownice jakosik una słabo działała. Ksiodz sie podrapał po głowie i myśli, co tu zrobić z temi carownicami, jak je przegunić. I wpod na pomys, ze na babe ni ma wieksy sieły jak drugo baba. I wezwoł na pómoc kroińskie baby. Jak uny wpadły do dworu, to godom wom ludziska beły łokropniejse niz carownice. Jak sie wiejskie baby scopieły z carownicami to beła tako bitwa, ze strach łopowiadać. Kto widzioł jak się baby piero po pyskach i plecyskach, to wie ło cym jo godom. Jedna baba co mo ryja jak wrota łod studoły tak sie darła i wyzywała:
– Ło wy carownice cośta tu chciały, wy roznogi, świnie parsywe, bele co. My wom zaros domy.
A jedna carownica dopadła do baby, mietlom jo tlukła i łodgrozała sie babie:
– Ty becko niemyto, jo ci te rozcochrane kłaki powyrywom i wytłuke cie mietłom po łubie.
A drugo baba tak sie wściekła na carownice, ze jo przewrócieła, ciogneła za kłacyska i loła po gebie, az ten długi nochol grzegotoł. Tak jo prała, ze i cało zopaske polochała. A carownica wołała :
– Puś mnie tyfusie plamisty, bo mnie zabijes takie mos wielkie łapska, ty swezo.
Tako to beła bitwa i jak jus carownice przegrywały te wojne to trafonkiem diobły, które zazwycoj nie lubiały sie z carownicami sie wrócieły i rzucieły sie carownicom na pómoc. Ło jak to rozwścieceło baby i dawaj do diobłów z łapami. W kocie kole pieca jak baba diobła dorwała to tak go łobracała, ze zrobieł sie kołowaty, tak mu sie we łubie zakrecieło, ze nie wiedzioł, w któro strone zwiewać. A baba się darła:
– Ty pobełtonie piekielny, jak cie kopne w dupe to cub buta tam ci uwieźnie. A jak cie złape za te kuciuboski na łubie to ino fruniesz psiajucho.
I tak go cubrzeła za kłaki, ze mu sie az wardzyle z bólu wywineły. Dioboł nic nie godoł ino widłami łod baby sie łoganioł, a baba co beła łobgrubnio łokładała go ile wlezie. Carownice jak zoboceły jak baby lejo diobłów wsiadły na mietły, zagzieły sie i poleciały. Co beło robić diobły tys musiały uciekać, bo im baby tak ryje łobieły, ze ledwo na ślepia patrzały takie beły łopuchniete jak kunewy. To jest staro prowda, ze diobłowi ino baba moze rade dać. Pon tak sie wystraseł ty bitwy, ze schowoł sie w dziurze za sofom. Baby go łodnalazły i godajo do niego:
– Ty głupi kacapie, cyś ty łogłupioł z carownicami i z diobłami sie zadajes i jesce ich pod kaplyce sprowodzos. O ty cabanie skapcaniały. Ty waco kłapioco, byku krasy pomelony, takie głupoty robis gadzie niemieły.
I wywłekły pona z dziury. Nojpierw mu spuścieły manto, a pózni wsadziły go na pierdzidupke, takie downe tocki i wywiezły z Krojna. Tak kroińskie baby pona razem z diobłami i carownicami z Krajna wysiudały. Ale kroińskie ludziska boły sie ze te złe moce znowu mogo wieś nawiedzić jak ksiodz z kropitkiem i swieconom wodom do Dalesyc łodjedzie i kto ich łodbroni i nie chcialy go z Krojna do Dalesyc puścić. Kroińskie ludziska klekneły na kolana i sie modleły. A ksiądz tak do nich pedzioł, ze musi wracać do dalesycki parafiji, bo tam na niego łowiecki cekajo, a wy krojnioki jak sie bedzieta modleły to z pómocom bozom swojo parafije mieć bedzieta. Za pore lot dwór zostoł rozwalony, a na tym miejscu postawiely piekny kościół. Zaruśko wybudowaly tys plebanie i Krojno dostało swojego probosca. Tak powstała kroińsko parafijo.
A dzisiaj momy nie tylko probosca, ale i wikarego. W dzisiejszych casach baby ło mleko sie nie kłóco, bo puńdo do spódzielni i se kupio. A z bojkami to do kuńca tys nie dały se spokoju. Jo sie ta na tym nie znom, ale majo w komputrach jakisik internot cy co, i tam na siebie jakiesi boje wypisujo, ale to nie ino baby, bo chłopy tys, a potym sie sondujo.
A zabobonów to tys do kuńca sie nie wyzbeły, bo cytajo jakisik horskópy chocios wysoko ucone. Łoj nie wierzta ludziska w takie gupoty bośta ludzie modre i skolone i swój rozum mota. Ciesmy sie ze momy swojo parafijo, probosca i jesce wikarego. Starojmy sie wiecy diobła miedzy siebie nie wprowodzać i niech w nasy parafiji zawdy zgoda bedzie.
Katarzyna Dziekańska