W XIX wieku Krajno „przyciągało” wiele znakomitych rodów, mających nadzieję wzbogacić się dzięki prowadzeniu folwarku. W tamtym czasie wieś słynęła z hodowli owiec.
W roku 1860, folwark w Krajnie obejmuje w dzierżawę Adolf Trepka, do spółki z Józefem Kalasantym Kozłowskim (udziały Adolfa stanowiły 2/3, Józefa Kalasantego Kozłowskiego 1/3). Oprócz Krajna dzierżawią również dobra rządowe Górno i Zawadę. Wówczas w Krajnie było 149 domów (w tym 9 dworskich), dla porównania w Górnie było 88 domów ( z czego 8 należało do dworu) a w Zawadzie 10 domów ( z czego 2 dworskie). Adolf Trepka wraz z rodziną zamieszkał w Górnie. Jego żona Tekla z Katerlów była rodzoną siostrą matki Stefana Żeromskiego oraz jego matką chrzestną. Wprawdzie ziemia była niezbyt urodzajna ale łąki do wypasu owiec znakomite. Trepka z Kozłowskim spisali więc przed notariuszem umowę: „o wspólnym kupnie owiec ze stada rządowego do tej dzierżawy pozostawionych – na wspólny zysk i stratę (…)”.
Adolf Trepka z rodziną przeżyli okres powstania styczniowego w Górnie. Adolf zaangażowany w sprawy powstania, pełnił jednocześnie urząd wójta: Krajna, Górna, Zawady, Bęczkowa, Radlina, Masłowa, Ciekot i Wilkowa lawirując między sprawami urzędowymi a powinnością patriotyczną. Spółka z Józefem Kalasantym Kozłowskim rozpadła się dlatego Adolf Trepka potrzebował do pomocy zaufanego człowieka. I tak, w roku 1868 do Krajna sprowadzają się Wincenty Żeromski z żoną Józefą z Katerlów, z dziećmi: córkami Wincentą i Aleksandrą oraz z 4-letnim synkiem Stefanem. Wincenty Żeromski prawdopodobnie poddzierżawiał od Trepki folwark. Gdzie Żeromscy mieszkali w Krajnie, nie wiadomo. Prawdopodobnie dom był usytuowany na terenie obecnej wsi znanej jako Krajno Parcele, w pobliżu miejsca gdzie obecnie znajduje się Kościół pw. Chrystusa Króla. Był to pewnie, któryś z trzech rządowych domów murowanych, gontem krytych „o trzech kominach, ceglanych piecach, grubych podłogach z ligarami, oknami dubeltowymi z okuciem polskim”, o których jest napisane w Aktach Dyrekcji Ubezpieczeń, iż są w stanie dobrym.
W roku 1869, w Krajnie, przyszła na świat najmłodsza siostra Stefana Żeromskiego, Bolesława. Dziecko zostało ochrzczone w Leszczynach, natomiast jako świadkowie w akcie chrztu zostali wpisani dwaj rolnicy z Krajna: Maciej Grzesik i Piotr Stempnik (Stępnik).
W dobrach dzierżawionych przez Adolfa Trepkę, rodzina spędza trzy lata. W czerwcu 1871 roku opuszczają Krajno by osiąść w Ciekotach.
Czas dzieciństwa spędzony w świętokrzyskich stronach znalazł odbicie w twórczości Żeromskiego. W „Puszczy Jodłowej” Żeromski napisał:
Układałem dramaty już wówczas niesceniczne i chybione z powstańczych legend tego zapadłego kraju (…) Układałem nieskończone i oczywiście, źle zbudowane powieści o chłopie Marku z Krajna, co w powstaniu własną swoją, chłopską partią dowodził, i wyciągałem epos o przeklętym i wyklętym zdrajcy z tejże wsi – Janicu- co za wydanie spisku Ściegiennego – chwały naszych czarnych lasów – ordery, pięć kolonii w nagrodę otrzymał, a sam rozpił się, na dziada zszedł i w przydrożnym sypiał rowie.”
AS.